تشنگی و خشکی دهان، علل و درمان

برای درمان هر بیماری ابتدا باید علت آن را تشخیص دهیم. دلیل تشنگی و عطش بسیار زیاد چه میتواند باشد؟ تلاش کنید دلیل تشنگی خود را بیابید. ما هم به شما کمک می‌کنیم. عوامل زیر میتوانند دلیل عطش و خشکی دهان شما باشند:

- کمبود آب بدن (اگر پوست شما خشک است و احساس خستگی دارید ممکن است آب بدن شما کم باشد)

- تعریق زیاد یا گرمای هوا

- فعالیت زیاد (اگر فعالیتتان زیاد باشد حتی اگر عرق نکنید، بدنتان به آب زیادتری نیازمند است)

- غذا زیاد خوردن (هرچه بیشتر غذا بخورید برای جذب و دفع به آب بیشتری نیاز دارد)

- خوردن بعضی غذاهای خاص مانند غذاهای تند و ادویه‌دار یا غذاهای سنگین گوشتی یا غذاهای چرب یا شور

- ضعف کارکرد معده

- درست کار نکردن کلیه

- دیابت یا بالا بودن قند خون (چنانچه ادرار شما نیز زیاد است احتمالا دیابت دارید)

- اسهال (اسهال موجب می‌شود آب زیادی از بدن شما دفع شود)

- خوردن چای، قهوه و مواد کافئین‌دار (این نوشیدنیها سبب می‌شوند که آب بیشتری از بدن دفع شود)

- پرکاری تیروئید (این بیماری به دلیل افزایش حرارت بدن موجب تشنگی می‌شود)

- کم خونی 

- مصرف گرمی بیش از حد و مزاج گرم

درمان

چنانچه علت تشنگی شما یک بیماری باشد باید آن بیماری را درمان کنید اما اگر علت تشنگی شما مربوط به چگونگی تغذیه، خوردن و آشامیدن، ضعف معده، کمبود آب، گرمای هوا، روزه و ... است پیشنهادات زیر برای رفع عطش و تشنگی مفیدند:

- افزودن مقدار کمی آبلیمو به آب موجب رفع سریعتر عطش شما می‌شود.

- شربت خاکشیر و آبلیمو با مقدار کمی عسل

- قاووت عدس

- برای اینکه بتوانید آب بیشتری بنوشید سعی کنید با چکاندن آب میوه های مختلف درون آب، به آب طعم مطبوعی بدهید.

- آب میوه

- آب آلبالو

- هندوانه و آب آن بهترین برطرف کننده تشنگی هستند.

- خیار

- کاهو

- انار

- آلوچه

- زرشک

- اگر آب، کمی خنک باشد عطش شما را زودتر بهبود می‌دهد اما آب بسیار یخ مضر است.

- چنانچه عطش شما از گرمی مزاج است با مصرف سردیها (مانند ماست و خیار و ...) میتوانید عطش خود را کم کنید.

- عرق بیدمشک و عرق کاسنی

- پرهیز از شوری‌ها و شیرینی‌ها

- دقت کنید چنانچه معده شما ضعیف است و پس از مصرف غذا، به شدت تشنه می‌شوید، مصرف غذای خود را کم کنید. چراکه نوشیدن زیاد مایعات بلافاصله پس از غذا سبب بیماری معده می‌شود، بنابراین 1 ساعت قبل از غذا 1 لیوان پر، آب بنوشید، مصرف غذای خود را کم کنید و بعد از غذا کم کم آب بنوشید تا 2 ساعت از غذا خوردن شما بگذرد، پس از 2 ساعت میتوانید هر مقدار خواستید آب بنوشید.

تغذیه و درمان گیاهی پرکاری تیروئید

همانگونه که در پستهای قبل گفتیم، دقت داشته باشید اگر اختلال تیروئید شما به دلایل مشکلات عصبی، روحی، روانی یا استرس ایجاد شده است ابتدا ناراحتی خود را برطرف کرده سپس به درمان اقدام نمایید تا انشاءالله نتیجه بگیرید در غیر این صورت درمان موثر نخواهد بود. درمان مشکلات روحی در دو مطلب اخیر آمده است.

درمان مختص پرکاری تیروئید

راههایی که تاکنون پیشنهاد شده‌اند به شرح زیر می‌باشند:

- چنانچه تیروئید شما پرکار است مصرف مواد زیر به صورت خام، عملکرد غده تیروئید را کاهش می‌دهند و در بهبود شما موثرند: 

انواع کلم، شلغم، سویا، بادام زمینی، اسفناج، گلابی، هلو و مقادیر زیاد ویتامین A.

- از مصرف زیاد ید (نمک یددار، ماهیها) که سبب ترشح هورمون تیروکسین می‌شود پرهیز کنید.

- سبزیجات مفید برای شما عبارتند از: هویج، کرفس، فلفل سبز، جعفری، زردآلو، سیب، زغال اخته، گریپ فورت و آناناس.

- از مصرف کلیه غذاها و نوشیدنی‌های تحریک‌کننده مانند شکلات و نوشیدنی‌های کافئین‌دار مانند چای، قهوه، نوشابه و سیگار خودداری کنید.

- عصاره دانه گیاه اسپند در درمان پرکاری موثر است.

- حمام رفتن بلافاصله پس از غذا خوردن (شکم پر).

- خون اهدا کنید، ولی دو ساعت قبل از اهداء خون آب انار شیرین و اسفناج خام میل کنید.

- 20 گرم کندر را با 50 گرم تخم کرفس و 25 گرم افتیمون و 5 گرم تخم گشنیز را نرم آسیاب کنید و هر چهار ساعت یک قاشق مربا خوری با کمی آب و یا آب میوه میل کنید.

- بادرنجبویه به همراه فراسیون یکی از درمانهای پرکاری تیروئید است.

- شاه پسند و نعنای چمنی در درمان پرکاری مفید است.

- دو قاشق مرباخوری بادرنجبویه با یک قاشق مرباخوری فراسیون در یک فنجان آب جوش بریزید و با اضافه کردن نعنا، اکلیل کوهی، نعنای چمنی و شاه‌پسند به آن، می‌توان یک نوشیدنی خوب برای درمان بیماری پرکاری تیروئید به‌دست آورد.

- یک نسخه خوب برای درمان پرکاری تیروئید: انواع فراسیون آبی (4 قسمت)، دم شیر قلبی (2 قسمت)، انواع قاشقک (قصیده)(2 قسمت)، انواع کراتاگوس (ولیک) (1 قسمت). 3 بار در روز هر بار 5 میلی لیتر از مخلوط عصاره گیاهان گفته شده.

- برای بیخوابی ناشی از پرکاری تیروئید 10 میلی لیتر از ترکیب سنبل الطیب و گل ساعتی، نیم ساعت قبل از خواب استفاده شود.

- خاکشیر نیز برای کاهش تیروکسین مفید می‌باشد.

تغذیه و درمان گیاهی کم‌کاری تیروئید

اولین قدم در درمان اختلالات تیروئید، تشخیص هرچه سریعتر این بیماری است. علائم و نشانه‌های کمکاری و پرکاری تیروئید را (که در پستهای قبلی گفته شد) در ذهن داشته باشید و چنانچه چند علامت را با هم داشتید آزمایش تیروئید (TSH) بدهید تا مطمئن شوید. اگر از بیماری خود خیلی دیر مطلع شوید احتمال اینکه غده تیروئید شما به طور کامل از بین برود وجود دارد. در این صورت تا آخر عمر باید هر روز از یک قرص جایگزین استفاده نمایید.

درمان کم‌کاری و پرکاری تیروئید شامل قسمتهای مشترک نیز هست مثلا درمانهایی که مربوط به مشکلات عصبی می‌شوند. همانطور که در دو مطلب اخیر گفتیم مهمترین دلیل اختلال غده تیروئید، استرس و مشکلات و ناراحتیهای روحی، روانی است که متاسفانه امروزه بسیاری از ما را درگیر کرده است. پیشنهادات برای برطرف شدن این مشکلات در پست قبلی مطرح شده است. خوراکیهای مفید جهت برطرف شدن افسردگی و ناراحتیهای عصبی بدین شرح است:

زعفران، گلاب، کدو، انگور مخصوصا انگور سیاه، سیب، به، کاهو، عسل، آلو بخارا، انار شیرین.

داروهای گیاهی مفید برای افسردگی یا ضعف اعصاب عبارتند از: جوشانده گل گاوزبان، جوشانده ترخون، عرق بیدمشک، عرق بابونه، عرق بهارنارنج، عرق خرفه، دارچین.

دقت نمایید اگر اختلال تیروئید شما به دلایل روحی بوده است چنانچه پیشنهادات گفته شده در پست قبل را به کار ببندید و یا به هر طریق دیگر، ناراحتی روحی خود را برطرف سازید و شادی و مثبت اندیشی را جایگزین آن کنید، پس از دو یا سه هفته به تدریج اثر بهبودی در شما دیده خواهد شد، بنابراین انتظار نداشته باشید به محض برطرف نمودن ناراحتی خود، اختلال تیروئید شما به سرعت بهبود یابد. حتی با استفاده از داروهای شیمیایی مانند لووتیروکسین و ... نیز دو سه هفته باید منتظر باشید تا اثر بهبودی ظاهر شود.

چنانچه شما فردی کاملا شاد و اجتماعی هستید و نگرانی و مشغولیت ذهنی مهمی ندارید، اختلال تیروئید شما احتمالا به دلیل مصرف کم یا زیاد ید یا مصرف خوراکیهایی که در جذب ید اختلال ایجاد می‌کنند هست (البته اگر دلیل وراثتی و ژنتیکی نداشته باشد و ناشی از مصرف داروی خاص نباشد). بنابراین دقت کنید که مواد مصرفی شما سالم باشند. از خوردن مواد غذایی صنعتی مانند انواع شیرینی‌جات، پفک، چیپس، نوشابه، سس مایونز، سوسیس کالباس، شکر و قند و همچنین چای، کاکائو، نسکافه و قهوه خودداری کنید.

فرد مبتلا به اختلال تیروئید باید از کارهایی که موجب خستگی زیاد می‌شوند یا فعالیت به هنگام خستگی پرهیز نماید و به اندازه کافی استراحت نماید.

درمان مختص کم‌کاری تیروئید

- چنانچه تیروئید شما کم‌کار است مواد زیر را تا جایی که ممکن است کمتر مصرف کنید: 

انواع کلم، شلغم، سویا، بادام زمینی، اسفناج، گلابی و هلو.

- مصرف مواد زیر به ساختن هورمون تیروئید کمک می‌نمایند:

نمک یددار، انواع ماهیها، شیر و ماست و پنیر، موز، آجیل (به جز بادام زمینی)، جوجه و بوقلمون، غلات، حبوبات، روغن زیتون.

- صبحانه‌ها ارده با شیره انگور میل نمایید.

- تا حد امکان گرمیها خصوصا (عسل، هل، زنجبیل، دارچین، زعفران، انجیر، رازیانه) را مصرف کنید و از خوردن سردیها و ترشیجات خصوصا هنگام شب پرهیز نمایید.

- گیاه جینسینگ در تامین سلامت و تحریک و ترشح هورمون تیروئید موثر است.

- گیاه کوهوش و پنج انگشت نیز در کنترل کیفیت تیروئید موثر است.

- روغن پامچال

- بوصیر یا بنگ سفید که نام های دیگری نیز دارد (علف خرگوش، گل ماهور و قلومس) در درمان گواتر موثر می‌باشد.

این گیاهان را میتوانید از عطاریها تهیه کنید.

درمان مختص پرکاری تیروئید در پست بعدی گفته خواهد شد.